Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους αυθεντικούς λαϊκούς ερμηνευτές.
Σημάδεψε για πάντα το ελληνικό τραγούδι με την από σπάνιο μέταλλο και με
λεβέντικη χροιά φωνή του και το βαρύ του «πάτημα» στο πάλκο-σκηνή.
Ερμήνευσε μεγάλους συνθέτες, ποιητές και στιχουργούς και δεν αρνήθηκε να
σταθεί δίπλα στους νεώτερους δημιουργούς που είχαν κάτι να «πουν»· τα
τραγούδια του τραγουδήθηκαν από όλες τις ηλικίες. Συνδέθηκε με το
ζεϊμπέκικο όσο ίσως κανείς άλλος ερμηνευτής. Αγαπήθηκε από το λαό και
κυρίως τη νεολαία όσο λίγοι.
Ο Δημήτρης Μητροπάνος γεννήθηκε στις 2 Απρίλη του 1948 σε μια
συνοικία των Τρικάλων που την κατοικούσαν μεροκαματιάρηδες και
αγωνιστές. Από παιδί γνώρισε τη φτώχεια και τη βιοπάλη και τι θα πει να
είσαι γιος αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Τον μαχητή του ΔΣΕ και
πολιτικό πρόσφυγα πατέρα του θα τον γνωρίσει όταν θα γίνει 29 ετών.
Πάλεψε με τις δυσκολίες της ζωής και βγήκε νικητής ακολουθώντας από τα
πρώτα του βήματα μέχρι το τέλος τα χνάρια μιας πορείας χαραγμένης από
συνέπεια, ήθος και αξιοπρέπεια. Πρώτα με τα χέρια του, στο μεροκάματο,
και στη συνέχεια αξιοποιώντας και εξελίσσοντας το θείο χάρισμα της φωνής
του.
Αναφερόμενος στο ρόλο των καλλιτεχνών και των διανοουμένων στην αφύπνιση του λαού, ο Δ. Μητροπάνος λέει ότι «σε μια εποχή αδιαφορίας και βολέματος, όπως η σημερινή, δεν είναι ουσιαστική η συμμετοχή τους (σ.σ. των καλλιτεχνών) στον αγώνα για τέτοια ζωτικής σημασίας προβλήματα. Εχει αλλάξει και ο τρόπος που αντιμετωπίζονται από το κατεστημένο… Σήμερα, ασκούνται άλλου είδους πιέσεις. Και στην περίπτωση της συναυλίας για τον Οτσαλάν ειδικότερα υπήρξαν φοβερές πιέσεις, τηλέφωνα. Εγώ πάντως δεν τις καταλαβαίνω αυτές τις πιέσεις, που λένε δε θα σε παίξουμε στην τηλεόραση ή θα το πληρώσεις αν δεν είσαι μαζί μας… Οχι, δεν είμαι μαζί τους. Είμαι αυτό που θέλω. Με αυτό που ζητώ να βιώσουν τα παιδιά τα δικά μου και του δίπλα μου, ώστε να μπορέσουν να ζουν ανθρώπινα, ευτυχισμένα. Ας με κυνηγήσουν… Και τι έγινε; Μπορώ να φτιάξω μια καλύτερη κοινωνία; Αυτό με απασχολεί. Εξάλλου, αν πας σε μια διαδήλωση, μπορείς να κάνεις και πέντε φίλους… Μπορεί κάποιοι να με λένε και γραφικό για τις επιλογές μου. Αυτοί, όμως, τι είναι; Εγώ μπορεί να είμαι γραφικός, αυτοί, όμως, είναι δουλοπρεπείς, γλείφτες. Δε με νοιάζουν, ούτε με αφορούν. Εχω την αξιοπρέπειά μου, που λείπει απ” αυτούς που σκύβουν το κεφάλι και κλίνουν το «βολεύομαι» σε όλες τις πτώσεις».
[Συνέντευξη στη Ρουμπίνη Σούλη. Πηγή: Ριζοσπάστης, 23/4/2000]
Τραγούδησε τις αγωνίες, τα βάσανα και τους αγώνες του λαού με
περηφάνια και έγνοια για τους αδικημένους· τραγούδησε τον έρωτα και την
αγάπη «με βαριά παλικαρίσια αναπνοή», με αξιοπρέπεια και αρχοντιά χωρίς
να χάσει ποτέ «το αντριλίκι» του. Τόλμησε να δοκιμάσει τη φωνή του σε
«διαδρομές» απερπάτητες από άλλους μεγάλους του λαϊκού τραγουδιού, και
να μας δωρίσει μοναδικές στιγμές ψυχικής ανάτασης και αξεπέραστες
ερμηνείες.
 |
| «―Εσείς είστε μεγάλος τραγουδιστής. ―Δεν θα το πω εγώ αυτό. Αυτό που θέλω να μείνει είναι ότι πέρασε κάποιος απ’ αυτή τη δουλειά και την έκανε καλά. Μου φτάνει.» |
Ο Δ. Μητροπάνος δεν κρύφτηκε ποτέ, ούτε μάσησε τα λόγια του. Πνεύμα
ανυπόταχτο και στρατευμένη συνείδηση, συμμετείχε ενεργά ο ίδιος και
στάθηκε πάντα στο πλευρό των αγώνων του λαού, διατυπώνοντας καυστική
κριτική στο σύστημα και τα πλοκάμια του (και) στην τέχνη, αλλά και στους
συναδέλφους του που επέλεγαν τη σιωπή-συνενοχή. Ο λόγος του είναι και
θα παραμένει επίκαιρος όσο ο συμβιβασμός και η υποταγή θα καθορίζουν το
παρόν και θα υποθηκεύουν το μέλλον.
Καταδικάζοντας το επαίσχυντο αντικομμουνιστικό μνημόνιο που πέρασε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και εξισώνει ευθέως τον κομμουνισμό με το ναζισμό, δρομολογώντας επικίνδυνες εξελίξεις για τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις λαϊκές ελευθερίες, θα πει:
«Το να πεις ότι αυτά που συμβαίνουν είναι απαράδεκτα είναι λίγο. Συμβαίνουν τόσα πράγματα. Κάθε μέρα σκοτώνουν τον κόσμο, κάθε μέρα κάνουν πράγματα και δεν ασχολείται κανένας. Τώρα ξαφνικά τους πείραξε ότι ο κομμουνισμός είναι βλαβερός. Αν έτσι νομίζουν τι να κάνουμε, δεν μπορούμε να τους πούμε να μην αποφασίζουν. Δικαίωμά τους είναι να αποφασίζουν. Ομως, δικαίωμά μας είναι να αντιστεκόμαστε και να αγωνιζόμαστε και να παλεύουμε. Από μια πλευρά θεωρώ μπας και είναι και λίγο καλό να ξυπνήσουμε και λίγο και να δούμε τι γίνεται, πού βαδίζουμε, πού πάμε, γιατί κάπου βολευτήκαμε, κάπου είπαμε εντάξει, είμαστε καλά, νόμιμο το ΚΚΕ, νόμιμο το ένα, νόμιμο το άλλο, όμως παραγίναμε νόμιμοι. Ισως μας ξυπνήσει λίγο και να ξαναμάθουμε να αγωνιζόμαστε. Καλό θα μας κάνει. Οι προοδευτικοί άνθρωποι που αγωνίζονται και που σηκώνουν το κεφάλι θα το σηκώσουν και θα το σηκώσουν και πιο πολύ. Γι” αυτό σας λέω, ότι κάπου θα ξυπνήσουν συνειδήσεις, θα ξυπνήσουν πράγματα, θα ξυπνήσουν τα μαζικά κινήματα.» [Πηγή: Ριζοσπάστης, 31/12/2005-1/1/2006]
Ο Δημήτρης Μητροπάνος έφυγε πρόωρα από τη ζωή, στις 17 Απρίλη του 2012,
στα 64 του χρόνια, έχοντας πολλά ακόμα να δώσει, αφήνοντας πίσω του «του
αιώνα την παράγκα» να δέρνεται από «βοριάδες» που απειλούν να αφανίσουν
ό,τι αντιστέκεται στο πέρασμά τους. Η φωνή του θα μας συντροφεύει
πάντα, στην αγωνία για το μεροκάματο και στον αγώνα για μια καλύτερη
ζωή, τραγουδώντας γι’ αυτούς που ερωτεύονται, παλεύουν και ζουν την κάθε
τους στιγμή «στη διαπασών»…
Πέμπτη 2 Απρίλη 2015.
