«Αι Αθήναι υποδέχονται σήμερον τον Γιούρι Γκαγκάριν», ήταν ο
πρωτοσέλιδος τίτλος της «Αθηναϊκής» στις 12 Φλεβάρη του 1962, τη μέρα
που έφτανε στην Αθήνα, προσκεκλημένος του Ελληνοσοβιετικού Συνδέσμου, ο
Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Αλεξέγιεβιτς Γκαγκάριν, ο πρώτος άνθρωπος
που ταξίδεψε ποτέ στο διάστημα. Η τριήμερη επίσκεψη του Γκαγκάριν στη
χώρα μας γίνεται ακριβώς δέκα μήνες μετά την πτήση του στο διάστημα, και
αποτελεί βαρυσήμαντο γεγονός και με ―αναπόφευκτα― ισχυρό πολιτικό
περιεχόμενο. Η σοσιαλιστική Σοβιετική Ένωση πρωτοπορεί στον τομέα του
διαστήματος και η ελληνική κυβέρνηση, σφιχτά δεμένη στο άρμα των
«συμμάχων» ΗΠΑ, πολύ θα ήθελε να μπορούσε να εμποδίσει αυτή την
επίσκεψη…
Ο Γκαγκάριν φτάνει στο αεροδρόμιο και αντικρίζει υποδοχή που
αντιστοιχεί σε λαϊκό ίνδαλμα. Πλήθος κόσμου επιδιώκει να τον δει από
κοντά, να του μιλήσει, να ακουμπήσει τον ήρωα του διαστήματος, ενώ από
όπου περνά το αυτοκίνητο που τον μεταφέρει συρρέουν χιλιάδες λαού που
τον επευφημούν και δίνουν αληθινή μάχη με την αστυνομία για να τον
πλησιάσουν και να τον σηκώσουν στα χέρια.
«Όλα τα πάθη και οι διαφορές παραμερίσανε για τον ερχομό σου, για
να μπορέσουμε να υποδεχθούμε όλοι μαζί την προσωποποίηση της ανθρώπινης
θέλησης που νίκησε το στριφογύρισμα της γης, ευρύνοντας το χώρο της
ελευθερίας ως τον αστρικό χώρο και ως τον ίλιγγο», θα γράψει ο
Θέμος Κορνάρος στην Αυγή, απηχώντας τα αισθήματα του αθηναϊκού και,
ευρύτερα, του ελληνικού λαού προς τον Σοβιετικό ήρωα του διαστήματος.
Οι εφημερίδες της δεξιάς προσπαθούν να υποβαθμίσουν το γεγονός: «Η
πενιχρότης του λαού που υπεδέχθη τον Ρώσον αστροναύτην αποδεικνύει ότι η
ελληνική κοινή γνώμη δεν συγκινείται από τα διαφημιστικά κόλπα της
ρωσικής προπαγάνδας» (Εθνικός Κήρυξ), και να απονευρώσουν τη
σημασία του, κατηγορώντας παράλληλα την ΕΔΑ (το νόμιμο κόμμα της
αριστεράς εκείνη την εποχή) ότι εκμεταλλεύεται την επίσκεψη για πολιτικά
οφέλη: «Κατά την επίσκεψιν του Γιούρι Γκαγκάριν εις την Ακρόπολιν εσημειώθησαν οργανωμέναι εκδηλώσεις υπό των κομμουνιστών» (Ακρόπολις).
Είναι η εποχή που κυριαρχεί ο λεγόμενος «ψυχρός πόλεμος» και στην
Ελλάδα οι φυλακές και τα ξερονήσια ακόμα «φιλοξενούν» κομμουνιστές και
άλλους αγωνιστές…
Ο αντιπολιτευόμενος τον Καραμανλή τύπος αντιμετωπίζει με συμπάθεια τον διάσημο επισκέπτη: «Το
παιδικό του πρόσωπο, είναι πλημμυρισμένο από εκείνο το γλυκό χαμόγελο
που συναρπάζει τα πλήθη, το “χαμόγελο Γκαγκάριν” όπως απεκλήθη, που
κάνει ακόμα και τους πιο φανατικούς αντικομμουνιστάς να χειροκροτούν το
πιο γνήσιο τέκνο του σοβιετικού λαού» (Αθηναϊκή).
Ο πάντα χαμογελαστός κοσμοναύτης ακολουθώντας ένα βαρυφορτωμένο
πρόγραμμα γεμάτο από εθιμοτυπικές επισκέψεις και συναντήσεις (ανάκτορα,
πολιτική ηγεσία, Ακαδημία, Αστεροσκοπείο, Αρχαιολογικό Μουσείο,
δεξιώσεις, συνεντεύξεις τύπου κλπ), θα επισκεφτεί την Ακρόπολη και θα
αποτίσει φόρο τιμής στο χώρο όπου Λάκης Σάντας και Μανώλης Γλέζος
κατέβασαν τη γερμανική σημαία με τη σβάστικα. Την επίσκεψή του θα
κλείσει με τραπέζι σε παραδοσιακή ταβέρνα όπου με ρετσίνα… κοκορέτσι
και… χορεύοντας καλαματιανό θα μαγέψει με την παρουσία του στην Αθήνα
ακόμα και τους χωροφύλακες που τον συνόδευαν, ανεβάζοντας παράλληλα το
ηθικό ενός κόσμου βασανισμένου και κυνηγημένου από το μετεμφυλιακό
καθεστώς.
«Ο καινούργιος άνθρωπος είναι ο ταξιδιώτης, ο ποιητής του
Διαστήματος. Αυτός, με τη δύναμη της γνώσης του, με τη δύναμη της
επιστήμης και το χαμόγελό του, επιβάλλεται σήμερα. Κρατάει το κλειδί κι
ανοίγει τις πιο απρόσιτες καρδιές, όπως άνοιξε τις πύλες του Σύμπαντος.
Έχοντας δυο μέρες κοντά μας τον Γιούρι Γκαγκάριν νιώσαμε σα να ζήσαμε τα
τολμηρότερα όνειρα, την ευτυχία του μέλλοντος», θα γράψει η Αυγή αφού το αεροπλάνο με τον Γκαγκάριν απογειώνεται από το Ελληνικό με προορισμό την Κύπρο.
Ο ελληνικός λαός τίμησε στην πρωτεύουσά του τον Γιούρι Γκαγκάριν και
δεν θα ξεχάσει ποτέ το όνομα του Σοβιετικού ήρωα που έσπρωξε τα όνειρα
της ανθρωπότητας να ξεπεράσουν τα όρια της φαντασίας και να γίνουν
πραγματικότητα και που μόλις έξι χρόνια αργότερα θα σκοτωθεί άδοξα σε
αεροπορικό δυστύχημα.
Πέμπτη 12 Φλεβάρη 2015.
